Term Sheet (Türkçe’de tam olarak bir karşılığı yok, ön protokol ya da yatırımcı şartlar belgesi denebilir) bir girişime yapılacak yatırımın temel şartlarını ve koşullarını belirten ve genel olarak bağlayıcı olmayan bir belgedir. Başka bir değişle Term Sheet girişim şirketinin (yani bir startup’ın) girişim sermayesi yoluyla finanse edilmesinden önce, (yani yatırım almadan önce) asıl sözleşmenin temelinin atıldığı genellikle hukuken bağlayıcı olmayan bir ön protokoldür. Term Sheet’ler kısa protokollerdir. Ortalama 3-6 sayfadan oluşurlar ve asıl sözleşmenin iskeletini oluştururlar.

Genel Olarak Term Sheet’ler

Bir Term Sheet’in düzenlenmesindeki amaç süreci hızlandırmak ve tarafların niyetlerinde ciddi olduklarını belli etmeleridir. (Hukuk literatüründen uzaklaşırsak nişanlanmanın bir evlilik vaadi olmasına benzetilebilir  ) Yatırımcı ve girişimci için önemli olan Term Sheet’te düzenlenen hususlar üzerinde radikal değişiklikler yapmadan asıl sözleşmenin imzalanmasıdır. Ön koşullarda anlaşmış olan girişimci ve yatırımcı arasında imzalanacak asıl sözleşme Term Sheet’e ilişkin müzakerelerden kısa bir süre sonra (ortalama bir ay içerisinde) gerçekleşir. Ancak Term Sheet’ten ciddi ölçüde sapılması durumunda bu süre çok fazla uzayacaktır.

Bir yatırımcının, yapacağı yatırımın karşılığında elde edeceği şey genellikle paydır. (Daha bilinen kullanımı ve Arapça kökeniyle “hisse”) Yani bir yatırımcı bir girişime yatırım yapacak ve karşılığında belli bir pay alacaktır.

Bir Term Sheet Bağlayıcı Mıdır?

Term Sheet’lerin hukuken bağlayıcı olmaması bir hukuk ilkesidir. Ancak Term Sheet’lerin bağlayıcı olmadığını açıklayan kanuni bir düzenleme yoktur. Genel yapısı itibariyle Term Sheet’ler bağlayıcı kabul edilmezken bazı durumlarda bağlayıcı olabilirler. Aşağıda bahsettiğim noktaları dikkate almakta yarar var.

Term Sheet Belirsiz Olabilir

“Taraflar Aşağıda Belirtilen Hususlar Üzerinde Anlaşmaya Varmışlardır.” Bir Term Sheet, bu kalıpla ya da bu kalıba benzer bir şekilde düzenlenebilir. Yapılan düzenlemede Term Sheet’in bağlayıcı olup olmamasıyla ilgili bir açıklama yoksa bu durumda ortaya Term Sheet’in bağlayıcı olup olmayacağı hususunda bir belirsizlik çıkar. Bu durumda Term Sheet’in akıbeti mevcut olaya bakarak belirlenecektir. Eğer ki düzenlenen Term Sheet’ten tarafların iradelerinin bu işlemi net bir şekilde gerçekleştirmek olduğu ortaya çıkıyorsa bu durumda bağlayıcı bir Term Sheet’ten bahsedilebilir. (Ancak her halükarda mevcut olaya göre bir değerlendirme yapılacağı unutulmamalıdır. Örneğin bir yatırımcı sürekli olarak bu işlemler ile uğraşıyor ve Term Sheet’in ne olduğunu çok iyi biliyorsa bu durumda “Ben Term Sheet’in bağlayıcı olduğunu bilmiyordum.” demesi hayatın olağan akışına çok da uygun değildir.

Term Sheet’in Bazı Hükümler Hukuken Bağlayıcı Olabilir

Bir Term Sheet işlemin konusuna bakılmaksızın diğer düzenlemelerin yanı sıra mutlaka aşağıda yer alan düzenlemeleri içermelidir. Bu düzenlemeler tarafların güven içerisinde müzakere etmesini sağlar Bu hükümlerin her birinin tarafları yasal olarak bağladığı Term Sheet’te net olarak ifade ediliyorsa taraflar bu düzenlemelere uymak zorundadırlar. Bir Term Sheet’e konulması gereken bazı bağlayıcı maddeleri inceleyelim:

• Gizlilik

Gizliliğe ilişkin esasları ihlal etmek yatırımcı ve girişimciye ciddi zararlar verebilir. Term Sheet’te yer alan bilgileri aleni olarak kullanma veya ifşa etme konusunda bağlayıcı bir madde koymak son derece önemlidir.

• Münhasırlık

Her iki taraf da anlaşma müzakere edilirken üçüncü bir tarafla benzer bir işlemi müzakere etmek konusunda sınırlandırılmalıdır. Örneğin görüşmeler devam ederken başka bir yerden gelen daha iyi bir teklifin kabul edilmesinin engellenmesi söz konusu olabilir. Bu sayede görüşmeler bir çekince olmaksızın daha rahat bir ortamda devam edecektir.

• Maliyetler

“Her bir taraf müzakere süresince kendi yaptığı maliyetlerini ve giderlerini ödemekten sorumludur veya diğer masrafların tamamının veya bir kısmının ortağıdır.” Şeklinde konulacak bir hüküm müzakereler esnasında ortaya çıkacak beklenmedik masraf ihtimalinden sizi kurtaracaktır.

• Fesih

Müzakere sürecinin ne zaman biteceği Term Sheet’te yer alması gereken bir maddedir. Örneğin “Tarafların kesin sözleşmeyi bir ay içerisinde imzalamaması durumunda” gibi bir madde konulabilir.

• Diğer Maddeler

Yapılan işlemin gerekliliklerine göre bir avukattan yardım alarak önemli diğer maddeleri de bağlayıcı olarak Term Sheet’e eklemeniz sizi hukuken koruma altına alacaktır.

Açıkça Bağlayıcı Olmayabilir

Term Sheet düzenlenirken net bir şekilde “Taraflar nihai ve bağlayıcı antlaşmayı daha sonra gerçekleştirecektir.” Benzerinde bir hüküm konularak Term Sheet’in yalnızca iyi niyetli bir ön görüşmeden ibaret olduğu net olarak ifade edilebilir.

Sonuç

Yukarıda Term Sheet’in bağlayıcı olup olmamasını üç ana başlık altında inceledik. Kanımca “Term Sheet” bir ön protokol niteliğinde olduğu için tarafların müzakere süresince iyi niyetli davranması gerekmektedir. Sonuç itibariyle bir Term Sheet gerçekleştirilmesi muhtemel bir işlemin habercisidir ve taraflar bu belgeye duyduğu güvenle hareket etmektedirler. Bu nedenle bir Term Sheet uygulamaya geçtikten sonra tarafların daha özenli hareket etmesi gerekir.

Term Sheet’ler asıl olarak bağlayıcı belgeler olmasalarda içeriğinde yer alan bazı maddeler bağlayıcı olarak düzenlenebilmektedirler. Tarafların her halükarda ciddi bir işlem yaptığını unutmamaları, gerekli özeni göstermeleri sürecin çok daha kolay tamamlanmasını sağlayacaktır.